Deze programmalijn heeft als doelstelling dat we noodzakelijke ondersteuning bieden aan inwoners die dit echt nodig hebben. We willen bereiken dat inwoners zelfredzaam zijn en zoveel als mogelijk blijven op het gebied van mobiliteit, huishouden, financiën, wonen en zelfzorg. Dit doen we o.a. door versteviging van de inzet vanuit de sociale basis (zie ook Meedoen) en waar nodig aangevuld met maatwerkvoorzieningen Wmo en/of jeugdhulp.
Venlo heeft een relatief hoge dubbele vergrijzing en het aantal chronisch zieken en dementerenden stijgt de komende jaren behoorlijk. Dit betekent dat wij in de periode tot 2030 en wellicht ook verder, met een (flink) stijgende zorgvraag en oplopende kosten voor zorg en ondersteuning voor ouderen worden geconfronteerd.
De verwachting is dat de Jeugdwet wordt aangepast, hetgeen gevolgen zal hebben voor de uitvoering van taken op het gebied van jeugdzorg in de komende jaren.
Opgroeien, wonen en (samen)leven in de wijk
We willen dat inwoners zo lang mogelijk kunnen blijven wonen in hun wijk. Als dit noodzakelijk is, bieden wij inwoners hierbij ondersteuning. Deze ondersteuning wordt zoveel mogelijk ambulant in de eigen omgeving van de inwoner ingezet en is vooral gericht op jongeren, inwoners met complexe problematiek [1] en ouderen. Als het inwoners tijdelijk (nog) niet lukt om zelfstandig met ondersteuning te wonen of als er sprake is van een onveilige thuissituatie, bieden we een vangnet in de vorm van maatschappelijke opvang, beschermd wonen en opvang voor slachtoffers van geweld in afhankelijkheidsrelaties.
Zelfstandig opgroeien, zo nodig met ondersteuning
Ouders/verzorgers kunnen problemen ervaren bij de opvoeding en ontwikkeling van hun kinderen tot zelfredzame volwassenen die volwaardig kunnen meedoen in de samenleving. Hiervoor bieden wij in eerste instantie lichte opvoedondersteuning. Door tijdig deze lichte ondersteuning te bieden, willen we de inzet van zwaardere ondersteuning voorkomen.
We willen voorkomen dat jongeren gedurende hun ontwikkeling grensoverschrijdend gedrag vertonen (crimineel, polariserend of radicaliserend) van school verzuimen of voortijdig uitvallen op school. Samen met het onderwijs, politie, jongerenwerkers en andere maatschappelijke partners willen wij jongeren die potentieel risicovol gedrag vertonen vroeg in beeld krijgen en passende ondersteuning bieden.
In 2023 wordt verder gewerkt aan de doelen uit het Regionaal beleidsplan Jeugd: het integrale zorglandschap versterken en verbinden met de sociale basis. Een belangrijk thema is het realiseren van voldoende vormen van gezinsgericht verblijf voor jeugdigen die (al dan niet tijdelijk) niet thuis kunnen wonen. Hiervoor worden met ingang van 2023 nieuwe contracten afgesloten die de beoogde transformatie van deze jeugdhulp moeten versnellen. Als het gaat om het realiseren van woonlocaties voor gezinsgericht verblijf (bijvoorbeeld gezinshuizen) en huisvesting voor jongeren en jongvolwassenen op weg naar zelfstandigheid, besteden wij nadrukkelijk aandacht aan een goede verbinding met de inwoners in de wijk.
Een speerpunt is de versterkte inzet op preventie. We zetten onze investeringen in Kansrijke Start en de Specialistisch Ondersteuner Jeugd (SOJ) voort.
Wachtlijsten zijn nooit volledig te voorkomen. Wel is het van belang om deze periode zo kort mogelijk te houden en tijdens deze periode kwetsbare jeugdigen zo goed mogelijk ondersteuning te bieden. Hiervoor zetten we in op uitbreiding van de sociaal wijkteams en de SOJ. Indien noodzakelijk kunnen we gebruikmaken van niet-gecontracteerde aanbieders voor het oppakken van casussen.
Zowel regionaal als lokaal heeft de versterking van de samenwerking met het onderwijs prioriteit.
In 2022 hebben we een nieuwe subsidieregeling voor jeugdbescherming en jeugdreclassering opgesteld. De uitvoering hiervan geschiedt in samenhang met het ‘Toekomstscenario kind- en gezinsbescherming’ dat het rijk in 2021 heeft gepresenteerd.
Het is de verwachting dat in het najaar van 2022 de Hervormingsagenda Jeugd wordt vastgesteld en dat de voorstellen om de Jeugdwet aan te passen worden gepresenteerd. Beide zaken zullen gevolgen hebben voor de uitvoering van taken op het gebied van jeugdzorg in 2023 e.v.. Niet alleen inhoudelijk maar ook voor de schaal waarop jeugdzorg in de toekomst moeten worden georganiseerd.
Ouderen
Om zo lang mogelijk zelfstandig wonen mogelijk te maken realiseren we een uitvoeringsprogramma met woningcorporaties, zorgaanbieders en het Zorgkantoor. Daarbij hebben we o.a. aandacht voor passende woonvoorzieningen, ontmoeting en sociale binding in de wijk en de ondersteuning van mantelzorgers. Zo gaan we ondersteuning bieden bij verhuizen en stimuleren we kleinschalige woonzorg-initiatieven. Ook willen we de betrokkenheid van ouderen bij het leven in de wijk vergroten door hen te stimuleren en te faciliteren om activiteiten te ontplooien voor sociale binding en het voorkomen van eenzaamheid.
Daarnaast wordt er onderzoek gedaan naar nieuwe manieren om bewoners zo lang mogelijk verantwoord thuis te laten wonen en mantelzorgers te ontzorgen zodat zij fit en vitaal kunnen blijven. We voeren samen met een zorgaanbieder, het Zorgkantoor, de zorgverzekeraar en een woningbouwcorporatie een pilot uit om ouderen integraal passende ondersteuning te bieden in een bepaald gebied: de Ruysdonck. Hierbij worden medebewoners in en rondom dit gebied actief betrokken.
Tenslotte wordt door zes regionale aanbieders binnen het segment ‘langdurige ondersteuning van inwoners met ouderenproblematiek’ een gebiedsgerichte aanpak ontwikkeld voor een toekomstbestendige zorg en ondersteuning van deze ouderen.
Internationale werknemers
De integrale aanpak voor internationale werknemers is een belangrijk thema in het programma Welvarend Venlo. Naast de huisvestingsopgave voor internationale werknemers, zetten we in op een passende informatie- en steunstructuur voor internationale werknemers, waarbij wij ons vooral richten op degenen die de aansluiting bij werk en/of huisvesting niet (meer) vinden en ‘uitvallen’.
Inwoners/gezinnen met complexe problematiek
Voor inwoners met complexe problematiek stellen we jaarlijks een regionale uitvoeringsagenda op, gebaseerd op de regiovisie Meedoen en Wonen 2022-2026. Deze is onderdeel van de nieuwe samenwerkingsafspraken 2022 e.v. van de gemeenten in Noord- en Midden-Limburg. We vertalen daartoe de ambities uit de regiovisie naar concrete resultaten en activiteiten. We zetten hierbij vooral in op preventie en het vroegtijdig signaleren van problemen. En op het toegankelijk maken van voorzieningen voor deze doelgroep zodat zij "gewoon" mee kunnen doen. Hierdoor voorkomen we het ontstaan en eventuele escalatie van problemen en verkleinen we de kans op maatschappelijke uitval. Bij uitval heeft de inwoner voldoende mogelijkheden om te werken aan zijn maatschappelijk herstel.
In de lijn van de motie “50 gezinnen aanpak” gaan we een aantal casussen van huishoudens met complexe problematiek analyseren om inzicht te krijgen in onze werkwijze en eventuele knelpunten daarbij. Hiermee willen we samen met de inwoners komen tot een slagvaardige systeemgerichte werkwijze die is gericht op het bieden van stabiliteit en veiligheid zodat inwoners weer regie kunnen krijgen over hun leven.
Met de inzet van de POK-middelen werken we aan een meerjarige integrale aanpak gericht op versterking van de dienstverlening aan onze inwoners met de focus op inwoners met complexe problematiek.
We zorgen ervoor dat iedereen tenminste een dak boven zijn hoofd kan hebben. Het doel is dat iedereen een eigen thuis kan vinden en behouden, in een voorziening of in een eigen, zelfstandige woning. De ondersteuning die daarbij nodig is, organiseren we zo dicht als mogelijk bij de inwoner. En dat doen we samen met de wijk.
Als een inwoner door- of uitstroomt vanuit beschermd wonen of maatschappelijke opvang is het noodzakelijk dat er een passende woning of woonvorm beschikbaar is. Door de huidige woningmarkt is dit een aanzienlijk knelpunt (onvoldoende financieel toegankelijke woonruimte). We werken daarom aan nieuwe afspraken met de woningcorporaties en zorgaanbieders van maatschappelijke opvang en beschermd wonen, waarbij we inzetten op het zoveel als mogelijk kleinschalig opvangen en huisvesten van de doelgroep in de wijken. Soms zijn er nog andere oplossingen noodzakelijk. Samen met woningcorporaties en zorgaanbieders willen we een locatie ontwikkelen voor inwoners waarvoor de huidige voorzieningen niet passend zijn: een zogenaamde Wonen Plus-voorziening. Deze voorziening biedt 24 uurs ondersteuning en veiligheid.
Het streven is dat nog in 2022 een definitieve keuze wordt gemaakt voor een locatie voor de maatschappelijke opvang in combinatie met beschermd wonen en de winteropvang. In 2023 zal de verdere voorbereiding en realisatie met de betrokken partners vorm en inhoud worden gegeven.
Regionale samenwerking
We constateren dat voor het organiseren van een aantal voorzieningen op basis van de Wmo en de Jeugdwet regionale samenwerking noodzakelijk en wenselijk is. Vanuit deze noodzaak en wens worden verschillende elementen uit programma Sturing en Inkoop voortgezet. De structurele effecten van de koers die met de nieuwe contracten in 2022 is ingezet, worden via monitoring verder in beeld gebracht.
Wmo voorzieningen
Er blijft sprake van een gestage toename in het gebruik van hulp bij het huishouden die wordt veroorzaakt door de vergrijzing én door de invoering van het abonnementstarief. Het rijk heeft aangekondigd om (pas) vanaf 2025 een andere eigen bijdragesystematiek voor (uitsluitend) hulp in het huishouden in te voeren.
Met de nieuwe regionale contracten voor ondersteuning (1 januari 2022) is een omslag ingezet van de meer traditionele producten naar cliëntprofielen en integrale ondersteuningsvormen. Ook in 2023 vraagt deze omslag nog verdere ontwikkeling naar laagdrempelige ondersteuning zoveel als mogelijk vanuit de sociale basis (informeel en formeel) en het realiseren van stevige wijknetwerken van professionele zorgaanbieders samen met de sociale basis en het informele netwerk in de wijk.
MGR
De MGR verzorgt sinds de 2e helft 2022 voor de gemeenten in Noord- en Midden-Limburg ook de contractering, het relatiemanagement, de monitoring, de bewaking van het regionale kader voor de toegang en de coördinatie op de beleidsontwikkeling voor maatschappelijke opvang, beschermd wonen, preventie OGGZ en bemoeizorg. In 2023 stellen we ook een nieuwe regionale verdeelsleutel vast voor het verdelen van de totale bijdrage aan alle regiogemeenten, en die bedoeld is voor de dekking van de lokale kosten van beschermd wonen en opvang. Het is nog niet bekend wanneer de aangekondigde Wet Woonplaatsbeginsel voor beschermd wonen van kracht wordt. Dit geldt ook voor het aangekondigde nieuwe verdeelmodel voor beschermd wonen.
Mogelijk is ook de Hervormingsagenda Jeugd en de beoogde aanpassingen van de Jeugdwet van invloed op het takenpakket van de MGR.
Voorkomen van misbruik en fraude, en toezicht op kwaliteit
Het toezicht op rechtmatigheid (Jeugdwet en Wmo) en op kwaliteit (Wmo) is regionaal (Noord-Limburg) georganiseerd, waarbij de toezichthouders in dienst zijn van de gemeente Venlo. Het accent ligt op preventie, het voorkomen van misbruik en fraude, en op het borgen van kwaliteitseisen. De samenwerkingsafspraken tussen de samenwerkende gemeenten worden in 2023 geëvalueerd. Op basis van deze evaluatie wordt een besluit genomen over de organisatie van het toezicht en rechtmatigheid en kwaliteit vanaf 2024.
Het wetsvoorstel om de gegevensuitwisseling bij vermoedens van fraude met andere gemeenten en zorgverzekeraars te regelen, ligt stil. Dit geldt ook voor het wetsvoorstel om het Informatieknooppunt Zorgfraude een wettelijke basis te verlenen. Zodra meer duidelijkheid hierover komt, zullen wij de nodige stappen zetten om aan de nieuwe wettelijke vereisten te voldoen.
Landelijk is de Wet Aanpak meervoudige problematiek sociaal domein (Wams) in voorbereiding. Deze concept wet gaat voorzien in de noodzakelijke verwerking en uitwisseling van persoonsgegevens bij meervoudige problematiek in het sociaal domein. Ingangsdatum is naar verwachting 1 januari 2024, in 2023 bereiden wij ons voor op de implementatie.
[1] Bij complexe problematiek is er sprake is van meerdere belemmeringen op verschillende domeinen, er is sprake van stapeling.
